انواع کوک برای سهتار
معمولا سهتار را به این ترتیب کوک میکنند:
سیم اول= دو
سیم دوم= سل یا فا
سیم سوم= دو
سیم چهارم=دو
که به اختصار دو سل دو ( یا دو، فا، دو) خوانده میشه.به این کوک، کوک مادر هم گفته میشه چرا که بدون نیاز به عوض کردن کوک سیمها میتوان همه دستگاهها و آوازها رو در آن نواخت.اما برای خوشآهنگتر شدن، کوکهای دیگری برای هر دستگاه، توسط استادان و نوازندگان، معرفی شده است. در ادامه، کوکهای مختلف سهتار معرفی شده توسط استاد احمد عبادی برای دستگاههای موسیقی ایرانی را خواهید دید.
پ ن: دوستی نظر خصوصی گذاشته که" به نظر نمیاد کوکهای مذکور، کوک مادر باشد؟"برای رفع شک و شبههی ایشان مواردی رو با رنگ زرد، جدا کردم.ضمنا خواهش میکنم نظراتتون رو درباره پست، عمومی بگذارید و نه خصوصی.
نام دستگاه و نام نُت شاهدش
|
سیم اول
|
سیم دوم
|
سیم سوم
|
سیم چهارم
|
یکم؛ دستگاه شور
| ||||
شور سل
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
شور "راست کوک" ، شور سل
|
دو
|
سل
|
دو
|
فا
|
شور "راست کوک" ، شور سل
|
دو
|
سل
|
دو
|
فا
|
شور "راست کوک" شور سل
|
دو
|
سل
|
سل
|
فا
|
شور "راست کوک" ، شور لا
|
دو
|
سل
|
لا
|
ر
|
شور "چپ کوک" شور ر
|
دو
|
سل
|
فا
|
ر
|
شور "چپ کوک " شور ر
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|
شور (تاجیکی)سل
|
دو
|
سل
|
سل
|
سل
|
شور (ترکمن) می
|
دو
|
می
|
دو
|
دو
|
دستگاه شور؛ آواز دشتی
| ||||
دشتی ر
|
دو
|
سل
|
فا
|
ر
|
دشتی لا
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|
دشتی لا
|
دو
|
سل
|
لا
|
ر
|
دشتی سی
|
دو
|
سل
|
سی
|
می
|
دشتی لا
|
دو
|
فا
|
لا
|
ر
|
دشتی سل
|
دو
|
فا
|
سل
|
دو
|
دستگاه شور؛ آواز ابوعطا
| ||||
ابوعطا دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
ابوعطا سل
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|
ابوعطا فا
|
دو
|
فا
|
دو
|
دو
|
دستگاه شور؛ آواز بیات ترک
| ||||
بیات زند (ترک)دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
بیات زند (ترک) سی بمل
|
دو
|
سل
|
سی بمل
|
فا
|
بیات زند (ترک)سی بمل
|
دو
|
فا
|
سی بمل
|
سی بمل
|
بیات زند (ترک)می بمل
|
دو
|
فا
|
می بمل
|
می بمل
|
بیات زند (ترک) فا
|
دو
|
فا
|
دو
|
دو
|
دستگاه شور؛ آواز افشاری
| ||||
افشاری سل
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
افشاری سل
|
دو
|
فا
|
سل
|
دو
|
افشاری سل
|
دو
|
سل
|
سل
|
ر
|
افشاری سل
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|
افشاری فا
|
دو
|
فا
|
سی بمل
|
دو
|
افشاری فا
|
دو
|
فا
|
سی بمل
|
می بمل
|
افشاری دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
فا
|
دوم؛ دستگاه ماهور
| ||||
ماهور دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
ماهور فا
|
دو
|
فا
|
دو
|
دو
|
ماهور فا
|
دو
|
سل
|
دو
|
فا
|
سوم؛ دستگاه همایون
| ||||
همایون سل
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
همایون ر
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|
همایون سل
|
دو
|
سل
|
لا کرن
|
ر
|
همایون سل
|
دو
|
فا
|
سل
|
دو
|
همایون فا
|
دو
|
فا
|
سل کرن
|
می بمل
|
دستگاه همایون؛ آواز اصفهان
| ||||
بیات اصفهان دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
بیات اصفهان سل
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|
بیات اصفهان فا
|
دو
|
فا
|
فا
|
دو
|
بیات اصفهان فا
|
دو
|
فا
|
دو
|
دو
|
چهارم؛ دستگاه سهگاه
| ||||
سه گاه می کرن
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
سه گاه لا کرن
|
دو
|
سل
|
لا کرن
|
دو
|
سه گاه لا کرن
|
دو
|
سل
|
لا کرن
|
می بمل
|
سه گاه می کرن
|
دو
|
فا
|
سل
|
می کرن
|
سه گاه "چپ کوک" می کرن
|
دو
|
سل
|
می کرن
|
می کرن
|
سه گاه "چپ کوک" می کرن
|
دو
|
سل
|
دو
|
می کرن
|
سه گاه "چپ کوک" می کرن
|
دو
|
سل
|
فا
|
می کرن
|
سه گاه "راست کوک" سی کرن
|
دو
|
سل
|
سی کرن
|
می کرن
|
سه گاه "راست کوک"لا کرن
|
دو
|
فا
|
لا کرن
|
دو
|
سه گاه لا کرن " مخالف فا "
|
دو
|
فا
|
می کرن
|
ر کرن
|
پنجم؛ دستگاه چهارگاه
| ||||
چهارگاه دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
چهارگاه دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
می کرن
|
چهارگاه سل
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|
چهارگاه سل
|
دو
|
سل
|
سل
|
ر
|
چهارگاه فا
|
دو
|
فا
|
دو
|
دو
|
ششم؛ دستگاه نوا
| ||||
نوا دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
نوا دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
فا
|
نوا سل
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|
نوا فا
|
دو
|
فا
|
دو
|
دو
|
هفتم؛ دستگاه راستپنجگاه
| ||||
راست پنجگاه دو
|
دو
|
سل
|
دو
|
دو
|
راست پنجگاه فا
|
دو
|
فا
|
دو
|
دو
|
راست پنجگاه سل
|
دو
|
سل
|
ر
|
ر
|